XORNAL

Na xénese das palabras pódense atopar moitos casos de cruces léxicos, mestizaxes, como tamén se producen nas razas dos cans. Por medio dun cruce léxico foi creada a voz diúrno. Diúrno ten unha etimoloxía difícil de explicar en por si de non termos en conta o termo contrario co que se adoita relacionar semanticamente. Diúrno e nocturno son elementos opostos, o día e a noite. Do latín noctem é doado chegar por derivación á actual forma adxectiva nocturno; pero do latín dies non sería tan doado chegar á correspondente derivada diúrno senón pola analoxía que interveu na súa conformación como resultado dunha mestizaxe formal co elemento oposto, nocturno. Isto é, do cruce léxico con nocturno veu diúrno.

A partir de diúrno había devir tamén o termo xornal, en realidade derivado xa do elemento do latín diurnale. O noso xornal está pola súa beira emparentado co italiano giornale e asemade co journal que teñen en común o francés, o inglés e o alemán, en todos os casos coa mesma acepción de ‘publicación diaria’. Xornal alude simplemente a diario, día a día. Por iso mesmo, tamén se chama xornal á paga que se percibe cada día. O que traballa a xornal ou anda ao xornal é xornaleiro; o que traballa nun xornal é xornalista. Á beira, fronte a xornal, periódico alude a calquera frecuencia non precisa, que pode logo ser nun período de tempo cotián, diario –xornal- ou non: periódico hebdomadario ou semanal, periódico mensual, semestral, anual, quinquenal, etc.

Tomando como base aquel mesmo étimo dies do latín, concretamente por medio do sintagma hoc dies ‘neste día’, foi construído o noso hoxe, adverbio que presenta evidentes concomitancias formais cos resultados do portugués hoje ou do italiano oggi. Hoxe é un elemento lingüístico pura raza, non como o diúrno, un cruce léxico. Hai razas e razas, haber hainas, pero nos cans; cómpre ter moito coidado niso. Tamén hai cans e cans, non todos amigos do home. E viceversa. Axiña se chega do racismo ao nazismo. A noite en pleno día.

Pontevedra Viva: un xornal dixital galego

Verba seguinte: XUGO // Verba anterior: XOGO // TODAS AS VERBAS