Tocoume servir, Aldán, en Regulares de Tetuán nº 1, en Ceuta, no norte de África. Pedín prórrogas por estudos e fun con 25 anos cumpridos, cinco máis ca maioría.

O día da Pilarica (12 de outubro) de 1980 despois de celebrar o santo da nai marchei para Cádiz facer o campamento e en novembro xa para Ceuta ata fins de outubro de 1981.

A instrución fíxena en Camposoto-San Fernando-Cádiz no 1980, paso previo ao destino en Ceuta, e case puiden acabar en La Legión. Unha “tarde parda e fría de novembro” xuntáronnos aos soldados nunha sala sen avisar. Que sería? De pronto entra un atlético capitán lexionario en mangas de camisa e proferindo berros de ánimo á Lexión. A marabilla das marabillas, dicía:
-El único sitio del ejército donde siempre se está cojonudamente bien, a ver, quién está cojonudamente bien hoy aquí?
E levántanse dous cabos lexionarios que o acompañaban “yo mi capitán” … mi madriña… e seguía:
-Apuntaos a la Legión, si os van a mandar a Regulares, que es mucho peor y no hay paga.
Estabamos un asturiano de Oscos (que falaba galego), un de Moeche e mais eu.
-Será mellor logo que nos anotemos -dixo o asturiano- e de paso gañamos uns cartiños.
Eu lembrei o que dicía o señor Casamiro de Laxe cando se torcían as cousas “joderse y amar a Dios” e propuxen:
-Xa vedes que de todos os xeitos nos van "machacar", así que esmagados si pero porque non hai outro remedio, eu non me vexo con pinta de lexionario cantándolle al Cristo de la Buena Muerte.
Deixáronse convencer e fomos dar a Regulares de Tetuán (en Ceuta) onde se comía coma nun hotel e ben mellor ca na Legión que gastaban os cartos da soldada en bocadillos.

Foi alí no sur de Andalucía onde un día cando estabamos aprendendo a desfilar baixo “un sol infernal”, chega un capitán, manda parar e pregunta:
-¿Hay alguien aquí que entienda un test? -nós caldados coma petos-, que no, joder, que no es para hacerle la putada al típico voluntario y mandarlo a limpiar letrinas.
Eu como estaba alí para servir á Patria, erguín o dedo, “yo, mi capitán”.
-Mira si eres capaz de hacer unas gráficas con los resultados de estos test psicotécnicos -dixo.
-Creo que sí, mi capitán -dixen.
-Estoy hasta los cojones de que me manden recomendados que no tienen ni puta idea -rematou.
E alá fun (o traballo era a pelo, con boli, regra e sen procesador de textos).
Como España mo pedía, pois durante 10 tardes en lugar de desfilar suando baixo un duro sol andaluz tiña que ir tratar con papeis á sombra nunha escura oficina, pero pola Madre Patria, “o que fixera falta!”.
Facía resultados mais sen mirar os nomes, ao rematar ocorréuseme buscar o meu test e topeino. Na parte de léxico e razoar a liña do gráfico subía para arriba coma a Serra do Faro. Pero na de electromecánica baixaba en picado coma a Peneda do Garabullo. Talmente, que sempre fun o menos mañoso dos irmáns segundo o ditame do noso pai e nin falta lle facía usar un test.
Por iso cando ao licenciar vexo que a nota en VALOR é só SE LE SUPONE, despois de tales sacrificios militares e co meu apelido Guerra… nin quedei á recuperación vinme para Pontevedra contarlles batalliñas aos alumnos do Sánchez Cantón. Meus pobres!

Xa de soldado Regular en Ceuta collín sona de escribir moi ben as cartas de amor e tiña varios clientes (pagaban con algún convite na cantina a calimocho, nunca lles collín máis nada). Preguntaba o nome da rapaza e logo adaptaba versos. Lembro a unha Amalia, ditáballe eu ao soldado namorado:
-Cuando quiero soñar digo Amalia, cuando quiero vivir, digo Amalia, cuando quiero amar digo Amalia, cuando quiero sonreír digo Amalia, Cuando quiero morir no digo nada. Y me mata el silencio de no decir Amalia. (Grazas a Celso Emilio Ferreiro, claro). Tantas lle ditei ao tal  Ángel Gómez Angulo que xa case tamén era eu da familia e o día que licenciamos díxome:
-Te voy a pedir un favor, tocayo. Cuando mañana vuelva a Tomelloso, ¿que te parece? ¿Me caso con Amalia?
-Hombre -dixen eu-, ¿a ti te gusta y ella es una buena chica?
-Pues claro que sí, ella es muy guapa y somos novios desde la escuela.
-Entonces, mejor que os caséis -rematei eu.
Ás veces pregúntome se casarían, serían felices? seguirán xuntos? Ou se a cousa foi mal e eu son culpable de que non fosen felices dous manchegos, mi madriña, que responsabilidade!
Que tempos, Aldán, foron as miñas mellores glorias como escritor!

Moito nos falaban no 1º Tábor de Regulares do “inimigo”, a ese inimigo débolle a primeira visita a Sevilla. Foi nese 1981 sendo soldado Regular nunhas manobras en Cerro Muriano, por Córdoba, creo. O caso é que nada máis chegar xa nos puxeron a cavar unha trincheira nun terreo ben duro. Dixo o tenente López:
-Guerra, suelta el pico y ven aquí.
E púxose a negociar pola radio co comandante a necesidade de mandar unha patrulla de recoñecemento. Cando lla concederon díxome:
-Tu tienes estudios, eres inteligente y sabrás lo que tienes que hacer. Escoge un soldado de tu confianza y os vais de patrulla, avisáis si notáis algo raro.
Chamei o Koldo Furundarena e subimos a un outeiro (que alí non lle chaman así, dinlle “serro”). Se vía achegarse a alguén con pinta de mando militar dicíalle ao de Amorebieta:
-Corre y dile al teniente enemigo a la vista.
Ao acabar aquela guerra de xoguete o tenente nin as grazas me deu! Normal, eu cumprira co meu deber!
Pero dous meses despois eu e varios recomendados fomos premiados cunha viaxe turística desde Ceuta a Sevilla pagada polo exército. Era eu o único que non tiña recomendación. Foi unha lotería ou pago por servir á Patria contra o inimigo? Dependendo do humor que tivese ese día consideraba unha ou a outra, pero o certo é que librei de cavar unha trincheira e coñecín Sevilla, bendito sexa o inimigo!

De "película" foi a visita a Sevilla. O guía era un brigada lexionario que empezou con toda a súa ilusión e forzas, pero despois de xantar xa estaba rouco e asolagado de whisky polo que decidiu durmila nos últimos asentos do autobús. O autocar sevillano saíu cheo de soldados ás 9 pero en cada parada para ver monumentos perdía varios viaxeiros tragados por algún bar.
Ao final da tarde só quedamos tres interesados en ver esa marabilla do Alcázar árabe: un servidor, un catalán e un vasco. Rematada a visita fomos os tres, de uniforme, dar un paseo e cando cruzabamos a ponte de Triana parounos un patrón, “que el tamén fora dos Regulares, que estivera en Sidi Ifni e que tiñamos que ir á súa casa merendar”. Pois non houbo maneira, acabamos nunha casa pintada de vermello a carón do Guadalquivir e demos conta duns finos e unhas olivas. O señor chamábanos “quillóo” e nós coa confianza dos finos ata nos atrevemos a lle dicir “Zeñóo”.
Desde aquel sábado de agosto de 1981 sempre tiven claro que nas Españas hai cinco nacións: quillo-vasco (1), quillo-catalán (2), quillo-galego (3), zeñó-andalú (4) e resto de bebedores-aculturais (5).

Seguindo co das nacionalidades. Aprobei a oposición estando nos Regulares de Tetuán en Ceuta no 1981. Sabedores os vascos de que fora de Lingua Galega convidáronme a merendar con eles no seu reservado da cantina. Felicitáronme tamén os cataláns … e os galegos?...
O caso era que naquel grande bar do tábor (=reximento) había reservados para cada “rexión” española decorados con cadros da zona. Ao dos vascos ían só eles ou algún convidado casual, o mesmo pasaba co de Cataluña. O dos galegos era moi frecuentado pola xente da terra porque a miúdo chegaban viandas do “noroeste” e había que darlles saída, polo que se achegaban moitos alleos. O resto dos reservados ou estaban baleiros ou entraba calquera. Isto era no 1980 con moitas autonomías sen estrear, cambiou moito a cousa hoxe?

A bebida universal na cantina dos Regulares en Ceuta era o calimocho: coca cola e tinto peleón mesturados no momento en botella de litro. “Gallego, un calimocho”, era o berro máis habitual. De onde sería o camareiro principal? E ou levabas xusto ou a resposta habitual do galego: “no hai cambios” (as moedas estaban moi buscadas para falar por teléfono nas cabinas). Claro que se o pedías con acento galego sempre había cambios.

Seguindo coas “historias da mili”, o caso é que daquela para todo facía falta permiso, e por escrito! Este meu é para “pernoctar con su esposa” no Hotel África. E se pernoctase cunha amiga e non coa “marida”, ademais de adulterio sería tamén rebelión? E se en lugar do África fose no Parador de Turismo? Como está na Praza Nuestra Señora de África, non me castigarían? Claro que se descubrisen que tiña pernoctado “con el enemigo” me “afusilaban” con consello de guerra incluído.
Un daqueles días ao volver do hotel non se me debía notar moito o espírito militar que me berrou o cabo primeiro Olmo: que, Guerra, hoy estás con la caraja, mecago enel peñondegibraltar!!!
Nota1.- Estar con la caraja, estar a por uvas, estar en babia, estar en la inopia, estar alelado, haberle dado un aire a uno, estar atontolinado (vamos, todo iso)
Nota2.- Desde Ceuta viamos a diario o Peñón e… era dos ingleses!
Nota3.- Achego documentación para que se vexa que estas miñas historias foron tan reais como a vida mesma. “Hai que agarrarse a un papel” dicía a Tía Secorra de Vilamouros cando mostraba un documento notarial nalgún litixio de fincas.

Repasando nas fotos "da guerra" ... nos Regulares de Tetuán nº 1... Había moitos máis "enchufados" ca atractivos postos para eles. O José Ríos de Castroverde viñera moi recomendado co sarxento primeiro Recoiro, galego coma nós. Cada 15 días o sarxento viña á nosa compañía e contáballe ao José que facía todo o posible pero non había ningún choio libre para el. Ata que un día lle propuxo …
-Ti que es moi mañoso, podes gañar uns cartiños, se te atreves a matarme un porco como se fai alá na aldea, que mo cebou en Hadú unha familia marroquí pouco crente en Alá.
O José encantado, que lle matara xa os porcos ao seu padriño en Muimenta cando rompera unha perna cazando.
A matalota foi un sábado cando non había xente nas cocheiras, e foi un éxito de execución. Pero os axudantes non limparon ben o sangue, algún ecoloxista llo comentou ao oficial de garda e a matanza acabou co sarxento arrestado na sala de bandeiras e o Ríos comendo o bocata no calabozo.
E todo por matar un porco como ten que ser, que pouco se comprende a idiosincrasia galega máis alá de Despeñaperros! E logo alí abaixo non matan os años á maneira deles!

Naquel 1981 nos Regulares de Tetuán en Ceuta tiñamos cine os domingos. Poñían moitas de Bruce Lee e enchíase a sala con centos de soldados. Un domingo ocorréuselles programar a mítica Cidadán Kane de Orson Welles. E…" fracaso película"! Estaba o encargado do proxector e mais eu, e por enriba, como estabamos sos nin caso lle fixemos á cinta. Puxémonos a falar de cine que os dous eramos cineitalianófilos: Visconti, Fellini, Pasolini, de Sica … Así e todo quedoume unha leve sensación de “bicho raro” que non a dei curado de todo aínda.

O histórico 23 de febreiro de 1981 (golpe de Tejero nas Cortes) estabamos na fila para saír de paseo nos Regulares de Tetuán en Ceuta cando me dixo o Koldo Furundarena:
-Mellor non saír que dixeron na radio que a Garda Civil entrou no Congreso.
-Pois logo mellor saír mentres poidamos, Koldo -respondín eu.
Saímos e chamei a Vitoria, a moeda atragoouse e había tarifa plana naquela cabina, mais ela estaba tan nerviosa que me colgou!
Cantas cousas me pasaron pola cabeza naquelas horas ata que o Rei Juan Carlos ás 12 dixo na radio que había que seguir na Constitución. Non esquecerei esas palabras. Entón durmín que á mañá cediño tocaba facer garda no monte Acho e non esmagar civís. Desde aquel día sempre lle tiven certa lei ao Monarca, cacerías á parte.
Durante días prohibiuse poñer a televisión, non se podía saír de paseo por Ceuta, cortábase a tensión coa baioneta; pero ningún dos mandos dixo unha palabra, aínda que os viamos escoitando a radio. Uns días despois era  a miña oposición de profe de galego (xa a vin perdida)…
E aínda así unha semana despois tomando un calimocho na cantina o Gasofa (Albacete) e o Miranda (Burgos) dinme:
-Entonces, ¿ka pasao, macho?
Non se enteiraran de nada, case lles boto o calimocho pola cabeza!

“acezuáa” foi o que respondeu o Zevilla á miña pregunta de se lle gustaba o gazpacho no verán. Nin sei como se chamaba, todos lle diciamos “Zevilla” na 3ª Cia. dos Regulares, disque era de preto de Lora del Río. Así que o gazpacho non lle gustaba que o facía suar moito. Venme isto á cabeza vendo os famosos na “Feria de Abril”. En Ceuta tamén había “feria” en pleno verán e fomos dar unha volta. Os galegos quedamos decepcionados, unha morea de postos vendendo turrón en pleno verán. Onde se viu! Tomar finos con turrón!
Onde estea un tinto con empanada/chourizo/queixo/mexillóns … “nin comparación” … concluímos medio mareados despois de baleirar uns finos “a palo seco” nunha caseta.

Ceuta, 2 de maio de 1981. “Soldados Regulares, hoy tenemos una espina clavada” espetounos o capitán. O caso é que levabamos 15 días preparando o desfile nunha praza ceutí e saíanos de dez o adecuar os pasos á música. Pero ao pasar xusto diante da tribuna de autoridades os altofalantes fixeron craszssr uns segundos e cando volveron enganchar perdemos o paso e fixemos o ridículo. Que vergoña!!! Que cariña lle quedou ao tenente Lucio!
O gaditano Juan resmungou ao meu carón:
-¿Que gallego, a ti te pincha mucho la espina?!
-¡Yo ni me la noto, Juan!
-¡Pues yo soy de madera como el Cristo de la Columna, xaval!
Este Juan foi o primeiro andalucista que coñecín. Namorado da súa terra, a máis completa das Españas para el: que se tiña 2 mares, neve e praia xuntas, verde e deserto, lagoas, luz e escuridade … “y más jarte que ninguna, Angelillo” !!! Era un gran rapaz aquel “quillo”, se mo pedise… por el ata me metía eu palmeiro (cantaor non, que non teño nin oído nin voz).

Lembro unha soleada tarde nunha charla de estratexia militar cando o meu tenente de Regulares me espetou:
-Soldado González, usted que ha estudiado, sabe de algún poeta que hablara en sus versos del camino?
-Claro, mi teniente, Don Antonio Machado: caminante no hay camino, se hace camino al andar. Y también Rosalía de Castro que dijo “camino blanco, viejo camino”.
-Hombre, González, si dice usted don Antonio Machado diga también doña Rosalía de Castro, que además es usted gallego, carajo!
Era “mundial” aquel tenente, sabía máis de literatura ca min. A lección que me deu non a esquecerei eu. Para que logo digan que non se aprendía nada na mili!

Nos últimos días de outubro de 1981 déronnos "La Blanca", subimos a "La paloma" e camiño de Pontevedra. Chegara eu a Pontevedra como profesor de galego en xaneiro de 1980, marchara á mili en outubro, aprobei a oposición no permiso primaveral e volvín ao mesmo Sánchez Cantón, no que seguín ata a miña xubilación en abril de 2015. Cando un está ben nun sitio, para que cambiar, non cres, Aldán?

Anos despois volvín por Andalucía e lembrei o humor andaluz. A foto foi tirada nunha tenda cordobesa nos tempos das pesetas. Os ovos son de campo, non uns ovos calquera! e logo temos “los gordos” e “los esageraos”. Ozú, quillo! Como vai haber pequenos! Empeza nos gordos! E o bonito é que todos parecían iguais! Para que logo se diga que os “esageraos” son os vascos!
Maxinemos unha tenda galega, seguro que poñía: “Ovos da casa: -Os pequenos a… -Os grandes a…”  Ah que si? Ou non?

ogalego.eu/ogalego.gal ten unha licenza Creative Commons Atribución-Non comercial-Compartir igual 4.0 Internacional.