@ Foto: Manuel Portas, amigo de ogalego.eu ogalego.eu // ogalego.gal son  Vitoria Ogando Valcárcel e Anxo González Guerra, catedráticos de L. e Lit. Galega xubilados

LÉXICO 2

1.- Indicar sinónimos

2.- Ordenar sinónimos I

3.- Ordenar sinónimos II

4.- Ordenar sinónimos III

5.- Botar o intruso

6.- Busacar sinónimos

7.- Ordenar sinónimos IV

8.- Diferenzas nos matices de sinónimos

9.- Indicar antónimos

10.- Ordenar antónimos

11.- Antónimos e sinónimos

12.- Formar antónimos con prefixos

AXUDA: TEORÍA SEMÁNTICA

1.- Indicar algún sinónimo da palabra remarcada (premer sobre e enunciado)

1. Deulle unha forte aperta.

2. O demo do can mordeume.

3. Fun vender un porquiño.

4. O doutor mandoume durmir sen almofada.

5. Que ledicia me causaches!

6. O leite aínda está morno.

7. Limpa a cinza da lareira.

8. Sempre se bican ao marcharen.

9. Non ouses volver por aquí.

10. Armaron unha boa pelexa.

11. Mete as camisas no armario.

12. Acertaches ben co camiño?

13. Aproxima esa cadeira.

14. Vou acender o lume, que vai frío.

15. Agarda un anaco e verás o resultado.

16. Con esta néboa é moi difícil conducir.

17. Vive preto de aquí.

18. Non é fácil facer ben ese problema.

19. Ten sona de ser moi agarrado.

20. Desde entón tenme xenreira.

21. Sempre anda a zugar caramelos.

22. Que xornal les ti?

23. Podes gardar o coche nese alpendre.

2.- Ordenar os sinónimos das dúas fileiras

muxica, sino, bico, colgar, recuar, curmán, comprar, guante, bágoa, acostumarse, golpe

peteiro, primo, raposo, faísca, luva, campá, afacerse, pendurar, mercar, lágrima, cear

Corrección do exercicio

3.- Ordenar os sinónimos das tres fileiras

adival, alegre, berrar, mancar, buraco, cuxo, amañar, abrandar, cacheira, esborrexer, verme

trelo, amolentar, discutir, magoar, pucho, cachucha, compor, contento, furado, escorregar, ronco

rello, burato, cachola, arranxar, ledo, rifar, ferir, becerro, coco, esvarar, amolecer

Corrección do exercicio

4.- Ordenar os sinónimos das catro fileiras

alzar, cadea, fortuna, manchar, cara, contribución, abdome, atrevemento, pelexar, amparo, monte

imposto, emporcar, ventre, montaña, prisión, sorte, erguer, ousadía, auxilio, combater, rostro

elevar, cárcere, trabuco, serra, faciana, audacia, loitar, fado, luxar, barriga, axuda

bandullo, outeiro, destino, face, arroxo, tributo, levantar, alxube, guerrear, socorro, ensuciar

Correción do exercicio

5.- Indicar que dúas palabras sobran en cada serie de sinónimos (solución: achegar o rato á palabra)

1. abarcar, meter, abranguer, comprender, tomar, conter -ver-

2. achar, atopar, coller, bater, encontrar, descubrir -ver-

3. labazada, caricia, cariño, azoute, afago, agarimo -ver-

4. aflición, pesar, mágoa, nostalxia, dor, contento -ver-

5. querer, alcanzar, atinxir, lograr, conseguir, tentar -ver-

6. enxergar, albiscar, ollar, fitar, divisar, avistar -ver-

7. morte, crime, pasamento, falecemento, óbito, homicidio -ver-

8. orgullo, soberbia, teima, valía, vaidade, arrogancia -ver-

9. catástrofe, desgraza, desdita, desventura, infelicidade, sorte -ver-

10. deserto, despoboado, ermo, carente, ruín, solitario -ver-

11. pulo, chouto, salto, caída, pirueta, brinco -ver-

12. rubio, azul, vermello, encarnado, marelo, colorado -ver-

6.- Indicar un novo sinónimo para cada serie. No texto seguinte hai un para cada unha; se che fai falta, procúrao (premer na serie)

1. falecer, finar, perecer

2. liña, ringleira, serie

3. folgo, bafo, sopro

4. avoengos, ascendentes, devanceiros

5. suave, mol, tenro

6. demencia, tolemia, tolería

7. sombrizo, tenebroso, calixinoso

8. lacazán, nugallán, lerchán

9. soportar, padecer, sufrir

Foi un acedo momento o de morrer e irse reunir cos seus antepasados. Botou o último alento e incorporouse preguizoso na fila de ánimas que peregrinaban a Santo André de Teixido. Camiñando por escuros vales e cruzando infinidade de regatos, aturando a humidade e o frío da noite, marchou purgar aquela loucura que fixera anos atrás desprezando o que non debía para algún día poder descansar no brando leito da eternidade.

7.- Ordenar en series de sinónimos estas palabras, pode haber de dous a catro

1. abade

2. cortizo

3. vagalume

4. lucecú

5. bambán

6. crego

7. arrandeadoiro

8. cura

9. gouña

10. bolboreta

11. verme da luz

12. trobo

13. paxarela

14. sacerdote

15. papoia

16. carabuña

8.- Diferenzas nos matices dos sinónimos mediante exemplos
Por exemplo: matar: tirar a vida a un ser vivo. Xa matei o capón de Nadal.
asasinar: tirar a vida a traizón a un indefenso. Meu curmán foi asasinado na Arxentina.

abundante: que abunda, que hai en abundancia
abondoso: que ten a propiedade ou virtude de producir abundancia

enfermidade: falta de forzas, debilidade
doenza: estado doloroso do corpo

acordar: cesar o sono, recobrar os sentidos despois dun sono normal
espertar: interromper o sono profundo a horas desacostumadas pola influencia de algo ou alguén

adormecer: deixarse vencer do sono
durmir: conservarse entregado ao sono

alugar: refírese a bens mobles e urbanos
arrendar: refírese a bens rústicos

decapitar: cortar a cabeza por sentenza da xustiza
degolar: cortar o pescozo ou cabeza dun animal por calquera motivo

futuro: que se espera e está lonxe de suceder
vindeiro: que se espera e sucederá pronto

leña: considerada en relación ao lume para arder
madeira: considerada en relación á construción

palabra: termo, vocábulo
verba: conxunto de termos, conversa

chan: superficie, pavimento, terra plana
solo: terra, considerada nas súas calidades produtivas e como camadas diferentes

último: final, que vai despois de outros
derradeiro: último dunha serie ou enumeración

lume: labarada, ardor, claridade
fogo: usado no referente a armas e explosións

morriña: nostalxia de algo ou alguén querido e concreto
saudade: nostalxia máis xeral, máis existencial

gusto: un dos cinco sentidos que reside sobre todo na lingua

sabor: propiedade que teñen os corpos de excitar unha sensación no órgano do gusto

afastar: pór para lonxe
arredar: tirar do pé ou pór para atrás

apartar: pór á parte
separar: refírese ao que estaba unido ou mesturado

9.- Indicar o antónimo da palabra resaltada (premer no enunciado)

• A comida está sosa.

• O frío excesivo non é bo.

• O café está moi frío.

• Non é fácil saír de aquí.

• A botella do aceite está baleira.

• Deitouse ás catro da mañá.

• Achega un pouco ese cinceiro.

• Gastou moitos cartos ese ano.

• Nesa corte hai un boi bravo.

• Este peixe está ben cocido.

• Se pos a folla do dereito, verala mellor.

• Saíume unha liña ben dereita.

• Olla para o lado dereito.

• Hoxe tes cara de enfermo.

• Vou vestir a boneca.

• Perdeu moito diñeiro no bingo.

• Enfrontáronse pola compra da casa.

• Entrou correndo por aquela porta.

• Hai que castigalo por esa acción.

• Creo que vai subir o prezo do gas.

• Aquí sempre me aburrín moito.

• Sairemos ao amañecer.

• Sempre camiñaba atrás de nós.

• Sempre comeza os discursos co mesmo saúdo.

• Cacei unha perdiz macho.

10.- Ordenar as dúas fileiras para que resulten antónimos

Corrección do exercicio

11.- Na 1ª e 3ª fileiras hai dous sinónimos desordenados e na central hai un antónimo para cada par. Ordenalos.

brando, atar, refugar, preto, enxugar, alegre, vida, apagar, quentarse, longo, pechar

curto, arrefriar, mollar, duro, aceptar, branco, ida, ceibar, triste, acender, abrir

negro, ledo, vinda, largo, rexeitar, quecer, secar, mol, prender, fechar, matar

Corrección do exercicio

12.- Formar os antónimos das seguintes palabras antepondo os prefixos des- ou in- (premer sobre a palabra)

Corrección do exercicio completo