ogalego.eu
Suso de Toro, amigo de ogalego.eu
Léxico II
Desvíos
qr

Foto: Suso de Toro, escritor galego

ogalego.eu // ogalego.gal son  Vitoria Ogando Valcárcel e Anxo González Guerra, catedráticos de L. e Lit. Galega xubilados

LÉXICO 1

0.- Segmentar palabras

1.- Derivar substantivos de adxectivos

2.- Derivar adxectivos de substantivos I

3.- Derivar adxectivos de substantivos II

4.-Derivar verbos de substantivos I

5.-Derivar verbos de substantivos II

6.- Derivar verbos de adxectivos

7.- Analizar prefixos

8.- Analizar sufixos 9.- Campos léxicos ou familias léxicas

10.- Significado correcto I

11.- Significado correcto II

12.- Colectivos I

13.- Colectivos II

14.- Colectivos III

15.- Abreviaturas, siglas, símbolos


-AXUDA teórica PARA A FORMACIÓN DE PALABRAS


0.- Segmentar palabras ((resultado: clic sobre o interrogante)

(EXERCICIO RECOMENDADO PARA PREPARAR A ABAU)

0.1.- Como proceder para segmentar unha palabra?, por exemplo contraespionaxe.

NOTA: posibles siglas. ML: morfema léxico // MD: morfema derivativo // MF: morfema flexivo // MVT: vocal temática (verbos ou derivados de verbos) // MTM: morfema de tempo-modo (verbos) // MNP: morfema de número-persoa (nos verbos)

0.2.- ABAU, xullo 2022

Segmente morfoloxicamente estas palabras do texto e indique o tipo de cada morfema, así como o significado que acheguen os morfemas derivativos e flexivos: acoitelaron, matasen, feminicidio, culpabilizar

Proposta da Comisión (1 punto):

0,25 cada palabra ben segmentada. Segmentación: 0,1 + Identificación do tipo de morfema: 0,15.
.a (prefixo) / coitel (lexema) / a (vogal temática) / ron (morfema flexivo de número e persoa)
.mat (lexema ou raíz) / a (vogal temática) / se (morfema flexivo de modo e tempo) / n (morfema flexivo de número e persoa)
.fémina (lexema) / icidio (sufixo derivativo)
.culp (lexema) / a (vogal temática) / bil (sufixo derivativo) / iz (sufixo) / a (vogal temática) / r (morfema flexivo de infinitivo)

0.3.- ABAU, xuño 2021

Segmente morfoloxicamente e indique o valor de cada morfema: seguidores, artificial, imperfeccións, branqueadora. (1 punto)

Proposta da Comisión (1 punto)

0,25 cada palabra correctamente segmentada e analizada. 0,10 p. se está ben segmentada e 0,15 p. se se indica o valor correcto dos morfemas (de todos eles, de xeito que un valor mal por palabra xa supón 0 puntos).

0,25 - Segu-i-dor-es: raíz (morfema léxico) + morfema flexivo (VT) + morfema derivativo (sufixo) + morfema flexivo de plural.

0,25 - Artifici-al: raíz (morfema léxico) + morfema derivativo (sufixo). Art-ifici-al: raíz (morfema léxico) + morfema derivativo (sufixo) + morfema derivativo (sufixo).

0,25 - Im-perfec-ción-s: prefixo (morfema derivativo) + raíz (morfema léxico) + morfema derivativo (sufixo) + morfemas flexivo de número.

0,25 - Branqu-ea-dor-a: branc (morfema léxico) + morfema derivativo (sufixo) + morfema derivativo (sufixo) + morfema flexivo de xénero.

0.4.- ABAU, proposta 2021. Palabras para segmentar: desenvolvemento, invernadoiro, negacionista, solares

Proposta da comisión avaliadora:

Des-envolv-e-mento: raíz (morfema léxico) + morfema flexivo (VT) + morfemas derivativos (prefixo e sufixo).
Invern-a- doiro: raíz (morfema léxico) + morfema flexivo (VT) + morfema derivativo (sufixo).
Nega-cion-ista: raíz (morfema léxico) + morfemas derivativos (sufixos). En 2020.
Neg-a-cion-ista: raíz (morfema léxico) + morfema flexivo (VT) + morfemas derivativos (sufixos). En 2020.
Sol-ar-es: raíz (morfema léxico) + morfema derivativo (sufixo) + morfema flexivo (de número).

0.5.- ABAU, xullo de 2020. Palabras para segmentar

embaular:

países:

mercadotecnia:

praguicida:

0.6. Descompoñer as palabras seguintes:

empuñadura:

desenlaces:

interminable:

reciclaxe:

envilecemento:

descoñecidas:

estariades:

muiñeira:

augardenteiro:

mesón:

preconstitucional:

contradicir:

comedor:

vinagreiras:

incerteza:

asintomático:

entraremos:

bacharelato:

embotellar:

parasol:

SEGMENTACIÓN DE TODAS AS PALABRAS DO EXERCICIO 0

0.7. Palabras do exercicio 7.

Ver segmentación (PARA ABAU)


1.- Indicar os substantivos correspondentes aos seguintes adxectivos ((resultado: clic sobre a palabra)

Solución a todo o apartado 1

1) Escoitar o exercicio corrixido:

 


2.- Indicar os adxectivos correspondentes aos seguintes substantivos ((resultado: clic sobre a palabra)

noxo

atmosfera

balor

dente

árbore

cabalo

labio

hospital

nome

marabilla

proveito

queixa

cinza

febre

medicina

semana

sombra

xeito

enredo

fama

máquina

marzo

materia

casa

fotografía

gas

néboa

froita

catarro

tempo

idioma

teléfono

tormenta

norma

veleno

número

barro

perigo

lingua

goma

metal

raposo

fame

corno

provincia

porco

marisco

fronte

traballo

inverno

brétema

teima

persoa

medo

riso

sabor

mundo

corpo

costa

calor

familia

mentira

primavera

instrumento

cheiro

respecto

metro

fariña

momento

preguiza

outono

superficie

ruído

vento

morte

borralla

verdade

carne

vaidade

vehículo

sede

parroquia

 

 

Solución a todo o apartado

Escoitar o exercicio 2 corrixido:

 

 

3.- Exercicio semellante ao anterior, mais cun maior nivel de dificultade

ollo solucion

dedo solucion

la solucion

ano solucion

aire solucion

espazo solucion

domingo solucion

arte solucion

mes solucion

punto solucion

sangue solucion

noite solucion

circo solucion

boi solucion

fillo solucion

dor solucion

día solucion

farmacia solucion

lúa solucion

mestre solucion

príncipe solucion

ouro solucion

cabeza solucion

nai solucion

campo solucion

lágrima solucion

pai solucion

leite solucion

liña solucion

porto solucion

ferro solucion

tarde solucion

xornal solucion

boca solucion

cabelo solucion

marxe solucion

can solucion

lago solucion

orixe solucion

tórax solucion

igrexa solucion

mañá solucion

illa solucion

lado solucion

moeda solucion

sábado solucion

monxe solucion

pedra solucion

lei solucion

letra solucion

rei solucion

man solucion

nariz solucion

problema solucion

pobo solucion

peito solucion

óso solucion

son solucion

león solucion

ton solucion

Solución a todo o apartado

Escoitar o exercicio 3 corrixido:

 

 

4.- Indicar os verbos correspondentes aos seguintes substantivos

  • aceite solucion
  • espello solucion
  • aceno solucion
  • martelo solucion
  • espeto solucion
  • diferenza solucion
  • sorte solucion
  • aloumiño solucion
  • raia solucion
  • zapato solucion
  • verán solucion
  • adxectivo solucion
  • aguillón solucion
  • bico solucion
  • corno solucion
  • remo solucion
  • sinal solucion
  • accidente solucion
  • base solucion
  • brinco solucion
  • azoute solucion
  • orballo solucion
  • acento solucion
  • tella solucion
  • dente solucion
  • perigo solucion
  • cerco solucion
  • sarabia solucion
  • tránsito solucion
  • merenda solucion
  • caracol solucion
  • alfombra solucion
  • esponxa solucion
  • lóstrego solucion
  • harmonía solucion
  • espiga solucion
  • guerra solucion
  • interese solucion
  • nivel solucion
  • timbre solucion
  • pedal solucion
  • esterco solucion
  • golpe solucion
  • irmán solucion
  • estrea solucion
  • beixo solucion
  • almorzo solucion
  • pecho solucion
  • historia solucion
  • touro solucion
  • experimento solucion
  • ameaza solucion
  • pirata solucion
  • desexo solucion
  • cisma solucion
  • fantasía solucion
  • tranca solucion
  • silencio solucion
  • progreso solucion
  • marca solucion

Solución a todo o apartado

Escoitar o exercicio 4 corrixido:

 


5.- Exercicio semellante ao anterior, mais todos os verbos teñen prefixo

Por exemplo, costume: acostumar; goma: engomar

botón solucion

cera solucion

coitelo solucion

veleno solucion

cárcere solucion

terra solucion

rosca solucion

mordaza solucion

papel solucion

maneira solucion

brazo solucion

cartón solucion

xeonllo solucion

fillo solucion

liña solucion

puño solucion

bafo solucion

niño solucion

vergoña solucion

xeito solucion

cabo solucion

beira solucion

fío solucion

lombo solucion

gaiola solucion

masa solucion

montón solucion

padriño solucion

proveito solucion

barco solucion

roupa solucion

fondo solucion

tino solucion

parella solucion

cadea solucion

navalla solucion

brasa solucion

máscara solucion

morea solucion

botella solucion

mortalla solucion

punto solucion

xardín solucion

puño solucion

caderno solucion

palabra solucion

deus solucion

salario solucion

puñal solucion

fariña solucion

pedra solucion

caixa solucion

lista solucion

padrón solucion

fume solucion

risco solucion

cama solucion

prazo solucion

paixón solucion

cano solucion

Solución a todo o apartado

Escoitar o exercicio 5 corrixido:

 


6.- Indicar os verbos correspondentes aos seguintes adxectivos, tendo en conta que poden levar prefixo ou non

escuro solucion

seguro solucion

coxo solucion

xusto solucion

quente solucion

curto solucion

caro solucion

ledo solucion

raro solucion

branco solucion

feo solucion

contrario solucion

fixo solucion

groso solucion

liso solucion

azul solucion

estreito solucion

claro solucion

extremo solucion

brando solucion

amarelo solucion

torpe solucion

acedo solucion

bravo solucion

duro solucion

lixeiro solucion

manso solucion

ceibe solucion

longo solucion

contento solucion

igual solucion

grande solucion

capaz solucion

dereito solucion

belo solucion

concreto solucion

parvo solucion

gordo solucion

fraco solucion

doce solucion

redondo solucion

plano solucion

sublime solucion

próximo solucion

último solucion

rico solucion

tolo solucion

vello solucion

nobre solucion

enfermo solucion

porco solucion

brillante solucion

sucio solucion

ameno solucion

baixo solucion

falso solucion

lixeiro solucion

espeso solucion

certo solucion

alegre solucion

Solución a todo o apartado

Escoitar o exercicio 6 corrixido:

 


7.- Sinalar os prefixos das seguintes palabras e indicar o seu valor (resultado: clic sobre a palabra)
Por exemplo, contrapeso: contra = oposición; someter: so = posición interior
ferior

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Solución a todo o apartado


8.- Sinalar os sufixos das seguintes palabras e indicar o seu valor (resultado: clic sobre a palabra)
Por exemplo, carballeira: eira = lugar abundante en; fouciño: iño = diminutivo

  • solteirón
  • carreta
  • fogón
  • costeleta
  • partícula
  • papelón
  • crenza
  • pedrada
  • neviscar
  • heroísmo
  • campestre
  • marmorizar
  • ocorrencia
  • laranxeira
  • electricista
  • piñeiral
  • carboeiro
  • moscón
  • glóbulo
  • esquecedizo
  • tourear
  • barcaza
  • corpúsculo
  • palleta
  • insultante
  • xentuza
  • guerrilla
  • rascadura
  • nuclear
  • portón
  • montículo
  • pestanexar
  • palleiro
  • carnizaría
  • alfabetizar
  • nacionalismo
  • pianista
  • ferreiro
  • mancadura
  • película
  • noitiña
  • viñedo
  • manteigoso
  • dentada
  • corpulento
  • narigudo
  • verbal
  • xeneralizar
  • queimadura
  • niñada
  • capacitar
  • mullerón
  • arboredo
  • federalista
  • harmonizar
  • vozarrón
  • escravizar
  • riacho
  • poetastro
  • algodoal
  • pedúnculo
  • medicastro
  • pacificar
  • rapazote
  • cullerada
  • libresco
  • laranxada
  • panadaría
  • coucear
  • bispado
  • exemplificar
  • abellón
  • tardanza
  • infantaría
  • xenial
  • ramallo
  • aldeola
  • papelucho
  • versículo
  • célula
  • vellote
  • areal
  • fascismo
  • alveolar
  • campaíña
  • morredizo
  • soneca
  • doente
  • foguete
  • casucha
  • opúsculo
  • posibilitar
  • mulleriña
  • mosquito
  • salón
  • figueira

Solución do apartado


9.- Sinalar os substantivos, adxectivos e verbos que faltan en cada campo léxico ou familia léxica
Por exemplo, disposición-disponíbel-dispor

SUBSTANTIVO

ADXECTIVO

VERBO

venda

ofensivo

sentir

favor

testemuñal

voar

morriña

activo

recender

conquista

estudoso

dividir

vinda

pertencente

tocar

aflición

viaxeiro

acusar

multiplicación

conversador

mover

diverxencia

profano

cortar

respiración

custoso

mudar

atracción

torto

suxeitar

xemido

choroso

prohibir

obriga

semellante

confluír

suposición

navegábel

obedecer

vida

ocorrente

argallar

lama

afogadizo

larpar

Solución do apartado 9


10.- Sinalar o significado correcto das seguintes palabras (achegar o rato ou premer enriba para ver a correcta)

  1. Acender: facer movementos coas mans; prender; subir; ulir ben

  2. Almorzo: primeira comida do día; comida do mediodía; irmán máis vello; que non anda dereito.

  3. Adega: cousa que non é doce; mestura de cousas; lugar onde se garda o viño; pelo que sae nun gran.

  4. Andazo: persoa que anda moito; epidemia leve; animal mariño; anaco.

  5. Año: conxunto de doce meses; cu; feixe; fillo da ovella.

  6. Bébedo: persoa que bebeu moito; alimento líquido; substancia velenosa; persoa que vive preto.

  7. Bocoi: boi grande; pipa de viño; xerra; porco pequeno.

  8. Cervexa: cría do cervo; cereixa; bebida feita de cebada; moble de cociña.

  9. Coiro: pel dun animal; parte dunha árbore; que ten o pelo moi claro; coidado.

  10. Costeleta: costela con carne adherida; cesta pequena; cousa moi cara; casa situada nunha costa.

  11. Desacougo: que non ten traballo; intranquilidade; tolería; descanso.

  12. Envexa: que volve a ver; teima; unha das faces da moeda; desgusto ante o éxito alleo.

  13. Esfameado: famoso; esfarrapado; famento; asustado.

  14. Estrada: lugar por onde se entra; vía pública; rúa; demora.

  15. Fiestra: xanela; reunión de celebración; fenda; ave fabulosa.

  16. Lambetada: labazada; lagoa; lámpada; lambonada.

  17. Louza: pedra plana; tipo de barro cocido de cor branca; tola; cousa pequena.

  18. Luar: marchar; sitio; luz da lúa; atar.

  19. Mágoa: auga que se bota polos ollos; mancha; balea; tristura.

  20. Manteiga: substento; bebida con azucre; substancia que se obtén batendo a tona do leite; parte do carro.

  21. Noxo: que nos pertence; repugnancia; lixo; que non é vello.

  22. Parrulo: pequeno; parvo; conxunto de nubes; ave acuática.

  23. Pendurar: prender alto; durar moito; acabar axiña; agachar.

  24. Pulo: rumor infundado; fillo da galiña; salto; caramelo.

  25. Saudade: acto de saudar; ausencia de enfermidades; salvación; lembranza triste.

  26. Sona: sono moi grande; fama; pano para limpar o nariz; campá.

  27. Vasoira: que non está chea; lugar onde se gardan vasos; vara longa e estreita; obxecto que serve para varrer.

  28. Vermello: encarnado; verme pequeno; semellante a verde; pequena estrela.

  29. Viúvo: que ten vida; camiño curto; home a quen lle morreu a muller; prenda de vestir.

  30. Xenro: marido da filla; vaso cunha á; cadeira grande; querido.

Solución de todo o apartado


11.- Exercicio semellante ao anterior (achegar o rato ou premer enriba para ver a correcta)

  1. Arrabalde: impulso repentino; barrio das aforas; recipiente que contén líquidos; deus mitolóxico galego.

  2. Solpor: sono que se sente despois de comer; entre o día e a noite; sol moi forte; pendente en forma de sol.

  3. Sorna: retranca; fama; morna; monxa.

  4. Veludo: moi feo; cuberto de veos; tecido raso e suave; cirio grande.

  5. Tona: desagradábel; banda festiva formada por estudantes; capa superior do leite; canción agradábel.

  6. Cóxegas: parte por onde dobra a perna; parte central da cabeza; conxunto de cousas collidas; sensación que fai rir.

  7. Tobo: conduto por onde circula algo; cova ou abrigo dun animal; animal moi fero; que lle falta unha man.

  8. Alfinete: persoa moi fraca; peza do xadrez; especie de agulla sen ollo empregada para pregar a roupa; pau delgado.

  9. Embigo: castro de Vigo; cicatriz do cordón umbilical; dedo usado para sinalar; que ten o bico moi longo.

  10. Xarope: bebida medicinal; sacerdote musulmán; caída rápida; pé contrafeito.

  11. Pelouro: tecido de cor dourada; variedade de ave faladora; froito comestíbel da familia da pera; croio.

  12. Afastar: encher; chegar ata un sitio; separar; molestar.

  13. Recuar: mover moito os cadrís; sentar coas nádegas no chan; andar cara atrás; pór un remendo a un pantalón.

  14. Xaxún: abstención de tomar alimentos; almorzo; primeiro mes do ano; nome cariñoso de Xesús.

  15. Agoirar: abrigar; adiantar o futuro; aflixir; producir vómitos.

  16. Tremer: ter man de; facer forza sobre algo; ter moito frío ou medo; falar moi alto.

  17. Bafo: aire que sae dos pulmóns; brando; que non ten nada dentro; poetisa grega.

  18. Coxa: cousa que produce noxo; desperdicio; colorada; parte superior da perna.

  19. Fachenda: rostro; orgullo; aspecto exterior dunha persoa; conxunto de bens rústicos.

  20. Espirro: sicario; respiración forte; saída estrepitosa e violenta do aire polo nariz e a boca; susto.

  21. Empencha: impedimento; comezo; comida moi abundante; odio.

  22. Maniotas: dor muscular producida polo exercicio excesivo; teima esaxerada; mans moi grandes; artimaña.

  23. Guindar: gañar con moita vantaxe; asustar; pechar un ollo; botar con forza.

  24. Carraxe: lugar onde se gardan os carros; rabia; carreira moi disputada; carro vello.

  25. Morno: nin frío nin quente; que non é feo; barco pequeno; apéndice óseo.

  26. Remorso: mordido por segunda vez; parte posterior da man; sufrimento causado por unha má lembranza; cova dun oso.

  27. Brétema: peixe de sabor moi apreciado; póla tenra que acaba de saír; abertura dunha muralla; nube a rentes do chan.

  28. Prebe: bebida; especie de caldo para condimentar as comidas; coche de tres rodas; acto de ver con anticipación.

  29. Trabe: rúa estreita; pau groso que ten conta do teito; impedimento; imposto.

  30. Funil: instrumento para introducir un líquido nunha botella; paxe moi divertido; utensilio que se utiliza para graduar a saída de líquidos; vila da península do Morrazo.

Solución do apartado


12.- Ordenar os colectivos conforme as definicións (premer en defición)

DEFINICIÓNS

COLECTIVOS

Animais dunha rexión

Dentadura

Plantas dunha rexión

Temario

Dentes

Correspondencia

Roupas

Videoteca

Parentes

Asociación

Nobres

Fauna

Soldados dun país

Hemeroteca

Temas

Vestiario

Cartas, postais, etc.

Familia

Veciños

Nobreza

Vídeos

Pinacoteca

Libros

Cuestionario

Discos

Flora

Cadros

Exército

Filmes

Vaixela

Xornais

Auditorio

Socios

Filmoteca

Oíntes

Biblioteca

Pratos, vasos, etc..

Veciñanza

Preguntas

Discoteca

Solución do apartado 12


13.- Indicar os colectivos correspondentes a estas palabras

ovellas solucion

porcos solucion

crías de aves solucion

formigas solucion

aves solucion

abellas solucion

avespas solucion

peixes solucion

soldados solucion

naipes solucion

lobos solucion

documentos solucion

illas solucion

follas solucion

vides solucion

allos ou cebolas solucion

fichas solucion

navíos mercantes solucion

mostras solucion

estrelas solucion

xogadores solucion

músicos solucion

persoas solucion

clérigos solucion

montes solucion

teclas solucion

avións solucion

rosas solucion

navíos de guerra solucion

máquinas solucion

Solución do apartado completo


14.- Cada unha das palabras designa un conxunto de algo. De que?

  1. abecedario solucion

  2. enxoval solucion

  3. caravana solucion

  4. santoral solucion

  5. mobiliario solucion

  6. elenco solucion

  7. cabeleira solucion

  8. capital solucion

  9. cabido solucion

  10. recua solucion

Solución do apartado 14

15.1. Que símbolos lles corresponden (minúsculas, sen punto e sen plural)? (Premer na palabra)

centímetro, metro por segundo , litro , kilogramo, mililitro, gramo, quilómetro, tonelada, metro, caloría, quilómetro por segundo, quilogramo

15.2. a que corrresponden estas siglas e acrónimos? (Premer na palabra):

PIN

IVE

BNG

ADN

ONG

IRPF

CIGA

MEC

ISBN

COI

talgo

SEAT

RAG

NIF

CIUG

MIR

IPC

OMS

ANPA

sida

PSOE

PP

AVE

láser

ESO

ovni

FIFA

UEFA

ONU

DOG

OPA

FAO

Solución do apartado completo


2005-2024