Pronome persoal. Formas. Lingua galega

ogalego.eu
Anxo González Guerra//Vitoria Ogando Valcárcel catedráticos de galego xubilados

O PRONOME PERSOAL

1.- Formas tónicas:

	Singular	Plural
1ª persoa	eu	nós / nosoutros, -as
2ª persoa	ti	vós / vosoutros, -as
3ª persoa	el, ela	eles, elas

-Reflexivo: si

-Cortesía: vostede, vostedes (esixen o verbo en 3ª persoa)

-En réxime de preposición:

1ª persoa: min
Preposición con: comigo, contigo, connosco, convosco, consigo

	el	ela	eles	elas
de	del	dela	deles	delas
en	nel	nela	neles	nelas

2.- Formas átonas:

	Singular	Plural
1ª persoa	me	nos
2ª persoa	te (complemento directo, reflexivo) che (complemento indirecto, solidariedade)	vos
3ª persoa	o, a // lo, la (1)// no, na (2)(complemento directo) lle (complemento Indirecto)	os, as // los, las (1)// nos, nas (2) (complemento directo) lles (complemento indirecto)

(1) Enclítico dunha forma verbal rematada en -r ou -s, tras o adverbio u: collela, cóllelo, ula?

(2) Enclítico dunha forma verbal rematada en ditongo: comeuno, deixeina

-Reflexivo 3ª persoa : se

-Cortesía: 3ª persoa (o..., os..., lle, lles)

-Solidariedade:

che (atuando a 1)
vos (atuando a varios, -as)
lle (de vostede a 1)
lles: (de vostede a varios, -as)

	o	a	os	as
me	mo	ma	mos	mas
che	cho	cha	chos	chas
lle	llo	lla	llos	llas
nos	nolo	nola	nolos	nolas
vos	volo	vola	volos	volas
lles	llelo	llela	llelos	llelas

Valores de SE (me,te,se,nos,vos,se). Resume.
- Reflexivo: é complemento directo. A acción que realiza o suxeito recae sobre el mesmo. O can lámbese.Pode ser nalgún caso complemento indirecto: preguntouse a razón diso.
- Recíproco: con suxeito múltiple. A acción que realiza cada un recae sobre os demais. Antón e Helena quérense. Irea e Sara mándanse SMS.
- Compoñente verbal: en verbos que esixen o pronome, forma parte do verbo. Raquel queixouse da cabeza.
- Na pasiva reflexa, impersoal. Aínda non se recolleu o millo.

COLOCACIÓN DO PRONOME ÁTONO NA FRASE:

1.- En oracións subordinadas: antes do verbo

2.- Non subordinadas: despois do verbo. EXCEPTO (vai antes do verbo):

Oracións desiderativas e enfáticas. Para salientar a palabra que precede ao verbo
Oracións introducidas por partícula interrogativa ou exclamativa
Se ao verbo precede un negativo
Se ao verbo precede: alguén, todos, calquera....
Se ao verbo precede: case, ata, disque, eis, mesmo, seica, velaí, aínda, axiña, sempre, só, tamén, ben, cedo, tarde, mal, moito, tal vez, quizais, .....

3.- Cos infinitivos: se o infinitivo é suxeito, predicado nominal ou aposto, o pronome vai despois. No resto dos casos pode ir antes ou despois, mesmo se pode intercalar entre o infinitivo e unha preposición/conxunción que o rexe

4.- Cos xerundios: se é núcleo verbal, o pronome vai despois; no resto dos casos antes ou despois.

Orde de colocación dos pronomes: Primeiro vai se, logo o pronome de solidariedade, logo complemento indirecto e o complemento directo

ogalego.eu	Índice de Exercicios de lingua galega	Pseudónimos galegos
2005-2022	Anxo González Guerra, Vitoria Ogando Valcárcel	Suxestións: ogalego@galicia.com