Anxo González Guerra//Vitoria Ogando Valcárcel catedráticos de galego xubilados

Lingua Galega e Literatura. 2º Bach. ABAU: Competencia comunicativa.


Exames de selectividade: 2010 // 2011 // 2012 
// 2013 // 2014 // 2015
 // 2016 // 2017
(poden servir para practicar a competencia comunicativa)


a) Comprensión textual (preguntas 1 e 2)
Formularanse dúas cuestións breves —cunha valoración de 1 punto cada unha— sobre algún aspecto de interpretación e análise do texto proposto, na liña das que a continuación se indican a modo de exemplo:

• Resumo breve do texto ou dunha parte del.
• Estrutura do texto.
• Ideas principais e secundarias.
• Intencionalidade do texto: o alumado deberá comprender o sentido real do texto, máis alá da súa literalidade, percibindo recursos como, por exemplo, a ironía, as implicaturas, presuposicións...
• Significado concreto no texto dalgunhas palabras, expresións ou fragmentos.
• Recoñecemento e descrición de recursos cohesivos gramaticais e léxico-semánticos.
• Descrición do rexistro do texto e análise das súas manifestacións lingüísticas.

b) Produción textual (pregunta 3)

Pediráselle ao alumno/a que constrúa un texto persoal cunha extensión aproximada de 200-250 palabras sobre un tema proposto, relacionado dalgún xeito co contido do texto do exame. Nesta pregunta valorarase a capacidade para producir un texto que sexa informativo, coherente, ben estruturado e adecuado á situación comunicativa.
A cualificación da pregunta (3 puntos) desagregarase en tres tramos de 1 punto cada un, do seguinte xeito:
1) Construción textual: 1 punto. Valorarase:
• A adecuada selección da información, coa presenza daquela que sexa pertinente e necesaria para que o texto resulte comprensible. Terase en conta a capacidade para evitar clixés, estereotipos, lugares comúns e ideas excesivamente previsibles, así como unha orixinalidade gratuíta e afastada do contido do texto da proba.
• A coherencia discursiva. A sucesión de enunciados do texto debe presentar continuidade temática e progresión informativa. Non debe ademais introducir contradicións.
• A organización da información: estruturación do texto (p. ex., introdución, desenvolvemento e conclusións), argumentación e organización en parágrafos.
2) Adecuación léxico-gramatical: 1 punto. Valorarase:
• A capacidade de construción de textos adecuados á situación (formal) en que estes se producen. Terase en conta o manexo apropiado dos rexistros da lingua nas escollas lexicais e nas construcións gramaticais. O texto deberá evitar polo tanto trazos propios da oralidade e dos textos espontáneos e non planificados, así como aqueles que amosen un requintamento afectado. En definitiva, valorarase o bo manexo dos recursos cohesivos, tanto gramaticais coma léxicos.
3) Corrección ortográfica e gramatical: 1 punto. Valorarase:
• O correcto dominio da ortografía e os signos de puntuación, así como a gramaticalidade das construcións sintácticas e das escollas morfolóxicas, desde o punto de vista do galego estándar. A extensión proposta debe entenderse a título aproximativo e informativo. Porén, para evitar estratexias elusivas maliciosas, a presentación de textos cunha extensión manifestamente menor á solicitada, ao extremo de dificultar a axeitada avaliación da tarefa, suporá unha diminución proporcional da valoración global da pregunta. Polo mesmo motivo non se tomarán en consideración os textos (ou partes deles) que carezan da necesaria pertinencia con relación ao tema proposto.



Os consellos de Xosé Manuel Calvo Muras:

Cuestións 1 e 2: comprensión textual (10 minutos)        

Se xa fixeches as cuestións 4 e 5, isto implica que xa liches repetidas veces o texto e estás familiarizado con el. Iriamos agora analizando a forma apropiada de resolveres as preguntas 1 e 2  (2 puntos) e que gardan relación coa comprensión do texto e valen dous puntos. Vexamos algunhas cuestións que soen repetirse.

- NA PRIMEIRA cuestión sobre a interpretación dos contidos do texto poden pedirche que expliques o significado de palabras ou expresións do texto, podes facelo libremente con exemplos, con sinónimos. Se che piden que definas as palabras, debes ser máis preciso; deberías facelo como se fai nun dicionario: se for un adxectivo ou substantivo abstracto podería empezar por “Dise do que...”, “Condición do que..”. Se se tratar dun substantivo concreto: “Obxecto ou utensilio que se usa ou serve para...”etc. Nesta pregunta, en concreto, fállase moito por non explicar o significado no texto, tal como a miúdo se insiste, ou ben por dar só sinónimos. O máis recomendábel é dar unha definición ou explicación o máis precisa e breve posíbel e sempre relela e revisar a claridade expositiva, canto máis breve sexa a resposta, mellor debería de ser considerada.

-RESUMO do texto. Esta pregunta debe responderse en catro ou cinco liñas, coas propias palabras e nun único parágrafo. Se che saen máis liñas ou estás a copiar frases ou expresións do texto, a non ser que estas sexan verdadeiramente significativas, posibelmente esteas a facer unha paráfrase e non un resumo. Outro erro moi habitual é introducir a túa opinión cando o que che piden é que interpretes ou resumas a opinión do autor do texto. A túa opinión debes gardala para o comentario de texto. Esta cuestión mesmo deberías deixala para ao final; despois de ter traballado moito o texto, serache máis fácil resolvela en moi pouco tempo.

-ESQUEMA: se o que che piden é un esquema, isto suporía algo máis de tempo. Trátase de subliñar ideas principais e secundarias. Consello: non debes subliñar na primeira lectura, todo che parece importante. Faino logo da segunda e reflexiva lectura. Se o texto tiver título, fíxate nel; é parte a miúdo moi importante do texto. Se non se che pide xustificación non tes que achegala. Podes facelo en forma de chave, satélite, cun gráfico ou simplemente clasificándoas en principal e secundarias.

-ESTRUTURA: esta cuestión tamén pode ter máis dificultade ca o resumo ou o esquema; non debemos confundir esquema e estrutura. O obxectivo na estrutura é detectares as partes en que podemos dividir o texto e a súa  interrelación: introdución/argumentación/conclusión; problema/solución; pregunta/resposta; tese/antitese/(síntese); distribución diacrónica etc. Cada texto ten a súa singularidade e o importante é que ti xustifiques a túa interpretación. Unha vez máis cómpre lembrar que, se ten título, debemos telo en conta. A xustificación da estrutura pode ser un bo resumo do texto.


Cuestión 3: Produción textual (comentario crítico)

Deixamos para o final esta cuestión, valorada con 3 puntos. Deberiamos desenvolvela en 25/30 minutos. Aquel alumnado que deixe algunhas cuestións en branco, por exemplo as teóricas, podería dedicarlle algún tempo máis; esta cuestión por si soa xa case te pode acercar ao aprobado. Nas indicacións aos correctores recomendan desenvolvela nunhas 200/250 palabras, eu mesmo recomendaría algo máis. É moi importante ler con atención as recomendacións e as normas de valoración de cada apartado. Non esquezas que o corrector está obrigado a especificar: un punto para a construción textual, outro para a adecuación e un terceiro punto para a corrección ortográfica e gramatical. Se non cometes faltas de ortografía, podes facilmente gañar a metade da puntuación cunha redacción espontánea e pouco planificada, mais para conseguires os tres puntos debes coidar a selección de información, a súa organización en parágrafos debidamente conectados, a coherencia discursiva, a cohesión, a selección do léxico apropiado, a pertinencia da argumentación e a revisión de ortografía e puntuación.

Ter en conta:

- Facer un comentario crítico non é parafrasear ideas e argumentos do propio texto. Trátase de que entendas ben o texto (malamente sairá un bo comentario do tema do texto se non interpretaches debidamente o tema e falas doutra cousa que non é o que se pide) e que deas a túa propia opinión e a razoes cos teus propios argumentos Arguméntase con datos, con exemplos coñecidos ou sacados da propia experiencia ou con autoridades, no caso de coñeceres os argumentos ou mesmo unha cita literal sobre o tema dalgunha autoridade, ou un dito ou frase popular.

- É moi recomendábel que fagas unha reflexión previa  á escrita, que decidas a postura que vas tomar e concibas mentalmente ou elabores nunha marxe sobre o papel das opcións un esquema estruturado. Mesmo deberías facelo notar en catro ou cinco parágrafos introducidos polo conector adecuado. Convén facer unha lectura crítica do texto, procurando outros puntos de vista que o autor non tivo en conta e tratar de contraargumentar a súa postura, aínda que poidas coincidir en boa mediada coa postura que el defende. A seguir redactarías cada idea coa maior claridade e sinxeleza posíbel e cos argumentos apropiados. Procura fuxir dun estilo requintado con excesiva adxectivación. Podes coincidir en todo ou parcialmente coa opinión do autor; mais, insistimos, debes aportar os teus propios argumentos. A velocidade a que escribimos permite ir seleccionando palabras e buscando o sinónimo máis preciso, porén sempre debes ao final reler o texto e revisar forma e contido, puntuación e acentuación. E rematado este proceso, podemos aínda engadir unha conclusión a xeito de resumo ou na que poñamos a énfase nalgunha idea que non quedase suficientemente clara ou debidamente argumentada. Só na conclusión nos poderiamos permitir unha opinión subxectiva sen argumentala. Se unha idea ou argumento se che ocorre nesta segunda lectura, debes engadila cunha cita/chamada nunha marxe para que o corrector a lea no seu debido contexto; engadila doutro xeito denotaría desorde.

2005-2024
Licenza Creative Commons
ogalego.eu/ogalego.gal ten unha licenza Creative Commons Atribución-Non comercial-Compartir igual 4.0 Internacional.